Oudste universiteit
Museumdirecteur Amito Haarhuis schrijft om de week een column voor de Telegraaf. Deze week: Oudste universiteit.
Vorige week vierde de Universiteit Leiden haar 450-ste verjaardag, en was er een conferentie op het Leiden Bio Science Park vanwege hun 40-jarig bestaan. Het een staat niet los van het ander, want het is niet toevallig dat dit science park, met het grootste life sciences-cluster van Nederland, juist in Leiden is ontstaan. Het heeft te maken met die rijke voedingsbodem die de oudste universiteit van Nederland heeft gelegd.
Die oudste universiteit bracht ook het oudste academisch ziekenhuis van Nederland voort, en zelfs van Noord-Europa. Dat bestaat nog steeds, want het rijk kocht het pand aan om er het museum in te huisvesten waar ik de afgelopen zeven jaar directeur van mocht zijn en waar ik eind deze maand afscheid van neem. Het gebouw stond plaatselijk bekend als de ‘Boerhaave zalen’, omdat Herman Boerhaave -de beroemdste arts uit de 18e eeuw- hier gewerkt heeft. De universiteit huurde in hier sinds 1636 twaalf bedden waar bijzondere patiënten werden verpleegd. Hoogleraren kwamen met studenten aan het ziekbed om hen te leren hoe ze een diagnose moesten stellen en een behandelplan moesten maken. Het was het begin een lange traditie op het gebied van klinisch onderwijs. Vooral in de tijd van Herman Boerhaave was dit een belangrijke reden voor studenten uit heel Europa om geneeskunde te willen studeren in Leiden. Daarom werd hij de leermeester van Europa genoemd. Dit was de basis voor vele latere innovaties in de geneeskunde die hun impact hebben tot op de dag van vandaag.
Willem van Oranje heeft de Universiteit Leiden in 1575 opgericht na het Leidens Ontzet. Volgens de overlevering mochten de Leidenaren vanwege hun verzet tegen de Spanjaarden tijdens de 80-jarige oorlog kiezen tussen 1. Een jaar geen belasting betalen, of 2. Een universiteit. Als het werkelijk zo gegaan is, maakten ze een goede keuze. Het Leiden Bio Science Park levert hen als economische motor van de stad veel meer op dan ze ooit aan belasting hadden kunnen besparen.
Amito Haarhuis, Directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen dinsdag 13 februari 2025 in De Telegraaf



