In tijden van corona en desinformatie zijn er soms ook kleine dingen om blij van te worden. In 2019 is voor het eerst in vijf jaar het percentage ingeënte kinderen -de zogenaamde vaccinatiegraad- in Nederland licht gestegen. Zo krijgt nu 93,6% van de zuigelingen een bmr-prik, tegen de bof, mazelen en rodehond. Een bescheiden stijging met 0,7 procentpunt ten opzichte van vorig jaar. Voor het eerst heeft meer dan de helft van de pubermeisjes (53%) een hpv-prik gehad tegen baarmoederhalskanker. Hoewel deze vaccinatiegraad nog steeds veel te laag is, is hij ten opzichte van vorig jaar wel fors gestegen met 7,5 procentpunt.
Na jaren van een lichte daling van de vaccinatiegraad, is de trend nu gelukkig gekeerd. Hoe is dat te verklaren? Je kunt duidelijk zien dat het publieke debat gekanteld is. Gealarmeerd door de dalende vaccinatiegraad, heeft de overheid in 2018 allerlei partijen bij elkaar gebracht in de Vaccinatiealliantie. Waar het maatschappelijk debat daarvoor gedomineerd werd door (vermeende) bijwerkingen van vaccins, is er sinds die tijd meer focus te komen liggen op het belang van vaccinatie en de enorme gezondheidswinst die het oplevert. De partijen uit de alliantie communiceren hier ook actiever over. Daarnaast zijn er concrete maatregelen genomen. Voor het eerst zijn er boetes uitgedeeld aan bedrijven die reclame maakten voor niet-geregistreerde homeopathische middelen waarvan ze claimden dat die helpen tegen infectieziekten. Ook nieuw: online webwinkels plaatsten bij boeken die kritisch zijn over vaccinatie een link naar de website van het RIVM. Social media bedrijven zijn meer gaan letten op desinformatie op hun platformen (hoewel ze nog steeds veel meer kunnen doen). En niet onbelangrijk: consultatiebureaus nemen meer de tijd om in discussie te gaan met ouders die vragen of bedenkingen hebben. Alles bij elkaar lijkt dat zijn vruchten afgeworpen te hebben.
De stijging van de vaccinatiegraad is nog van voor de coronacrisis. Ik durf erom te wedden dat hij nog verder gaat stijgen door onze indringende confrontatie met de coronapandemie. We hebben ervaren dat we onze gezondheid niet voor lief kunnen nemen, en dat er altijd een onzichtbaar virus op de loer kan liggen. Daar kun je je maar beter tegen wapenen.
Amito Haarhuis, directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen op dinsdag 7 juli 2020 in De Telegraaf.