De verpleegkunde kent een lange historie waarbij de uniformen in de loop van de tijd veranderd zijn. Hieronder een korte geschiedenisles over de verplegerskleding.
Het geloof op één
Van alle verpleegstersuniformen in Nederland, is het oudste uniform het habijt van de zusters van Charitas. Het bestaat uit een zwarte jurk met lange mouwen. De zusters droegen een rozenkrans, een knopenkoord en een kap met een sluier. Deze waren kenmerkend voor hun geloof. Deze zusters vonden geloof het belangrijkste. Op de tweede plek kwam hun werk.
In bijna dezelfde tijd als het habijt van de zusters van Charitas werd het diaconessenkostuum gedragen. Ook voor deze verpleegsters was het geloof erg belangrijk; Nederlands Hervormd. Dit verpleegstersuniform lijkt op de kleding die burgervrouwen in deze tijd droegen: een kortere jurk en een wit mutsje. Typerend voor de diaconessendracht zijn de kraag en de muts met strik onder de kin. Tijdens het verplegen van patiënten droegen deze zusters een wit schort over de jurk. Dit deden zij, omdat hygiëne vanaf deze tijd belangrijker werd.
Van lange naar korte mouwen
Vanaf het begin van de twintigste eeuw kreeg niet alleen het ziekenhuis maar ook het verpleegstersuniform zijn vaste vorm. Het is dan ook ten tijde van het interbellum dat het herkenbare verpleegsteruniform ontstaat met als vast onderdeel een schort. De lange mouw blijft behouden, maar werd tijdens het verplegen van patiënten vaak opgerold. Dit was niet erg handig en ook niet hygiënisch en dus kwamen er rond 1940 korte mouwen voor in de plaats. Op de kraag prijkt het insigne met wit benen kruis; deze ontvingen verpleegsters na het behalen van het Witte Kruis diploma.
Groepsfoto verpleegsters Sophiaziekenhuis Zwolle, Phot. Mij. Lux (Dir. J.A. Eelsingh) Zwolle, 1912-1949
Na de Tweede Wereldoorlog was het lastig om aan textiel te komen en verpleegstersuniformen te maken. Het zogenoemde Desirée- uniform is daarom van synthetische stof. Over de blauwe jurk droegen de verpleegsters een wit schort. Dit schort bedekte de gehele jurk. Daarnaast waren verpleegsters verplicht om een mutsje te dragen.
De introductie van de broeder
Tot nu toe is alleen gesproken over verpleegstersuniformen. Dat heeft er mee te maken dat tot halverwege de twintigste eeuw broeders alleen werkzaam waren in de psychiatrie en op de ambulance. Toen er steeds meer technische snufjes in het ziekenhuis kwamen, gingen de broeders ook in het ziekenhuis werken en kwam er speciale kleding voor hen; het broederpak. Het broederpak is gemaakt van katoen en heeft knopen aan de zijkant. De knopen zitten aan de zijkant, zodat de patiënten hier geen last van hadden als zij opgetild werden.
Toen rond 1965 kortere rokken en jurken in de mode kwamen, konden ook de ziekenhuizen niet achterblijven. De jurk voor verpleegsters werd korter en ook het mutsje hoefde niet meer gedragen te worden. De broeders lukte het niet om hun haar te verbergen. Dus waarom moesten de verpleegsters het dan wel doen?
De huidige kleding
Tegenwoordig dragen verplegers en verpleegkundigen een broekpak dat bestaat uit een broek en jasje. De mouwen komen bij dit uniform net over de ellenboog en op de meeste uniformen kun je het logo en/of de kleuren van het ziekenhuis zien zitten.
In het MBO-onderwijsprogramma Handen uit je mouwen, anatomie en hygiëne door de tijd heen is ook aandacht voor de geschiedenis van de verplegerskleding.
