De Leidse landmeter Jan Pietersz. Dou is ontevreden met de landmeetkundige instrumenten van zijn tijd. Hij ontwerpt zelf een instrument, de Hollandse cirkel, waarmee je onder andere hoeken groter dan negentig graden kan meten. Dou gebruikt zijn uitvinding in 1608 bij metingen voor de bedijking van de Beemster. Daarmee trekt hij veel belangstelling bij zijn collega’s.
Foto: Hollandse cirkel, Hendrik Sneewins, Leiden, c. 1650 (collectie Rijksmuseum Boerhaave V29224)
Dou noemt zijn uitvinding zelf niet de ‘Hollandse cirkel’. Die benaming stamt waarschijnlijk uit de negentiende eeuw, wanneer het instrument in een Franse publicatie als cercle Holandais staat beschreven. De Hollandse cirkel wordt ook in de negentiende-eeuwse handboeken nog behandeld. Dat laat zien hoe lang dit instrument in gebruik blijft bij de landmeters.
De Hollandse cirkel is geselecteerd voor de Canon van Nederland omdat het een van de verhalen verbeeldt van het venster De Beemster. De objecten zijn te vinden in de vaste presentatie Water, Stroom & Data. De Canon neemt je in vijftig vensters mee langs mensen, gebeurtenissen en voorwerpen die samen de geschiedenis van Nederland vertellen.
Het Nederlands Openluchtmuseum nam in 2015 het initiatief om het netwerk te organiseren. Het is een samenwerking van tal van musea. Het complete overzicht is te vinden op de website van de Canon van Nederland. Hier vind je ook meer informatie over de canon, topstukken uit andere musea, activiteiten en uittips.
