Vorige week op 1 december was het Wereld Aids Dag en werd er wereldwijd aandacht gevraagd voor aids. Dit jaar is dit nog veel belangrijker dan in andere jaren omdat de succesvolle aidsbestrijding is afgeremd door de bestrijding van covid-19. Het Aidsfonds publiceerde een alarmerend rapport met de resultaten van hun onderzoek in 27 landen. Daaruit blijkt dat de helft van alle hiv-behandelingen en driekwart van de hiv-testen wereldwijd ernstig verstoord zijn. Het probleem is het grootst in Afrika waar ruim tweederde van de 38 miljoen mensen met hiv leeft. Hoe hangt dit samen met de coronacrisis?
Veel van de goedkope hiv-medicijnen worden geproduceerd in India en China. De productie heeft door de coronacrisis maanden stilgelegen en is nog steeds niet terug op het oude niveau. Hierdoor is er in 8 tot 10% van de landen een kritiek tekort ontstaan aan hiv-medicijnen. Soms ook zijn de door de coronacrisis opgelegde reisbeperkingen de oorzaak geweest dat mensen met hiv tijdelijk geen toegang hadden tot medicijnen. Bij hiv-behandeling is het ontzettend belangrijk dat je de medicijnen consequent en op tijd gebruikt. Want als je dat niet doet, bestaat de kans dat hiv muteert waarna de standaardmedicijnen niet meer werken. Dan wordt de kans dat je aids krijgt groter.
De oorzaak van de verstoorde hiv-testen ligt in het feit dat veel hiv-testlocaties zijn omgebouwd tot covid-19-testlocaties waardoor er veel minder hiv-testen zijn afgenomen. Met alle gevolgen van dien: naarmate mensen met hiv langer rondlopen zonder behandeling, neemt de kans op aids weer toe.
De gevolgen zijn niet mals. Het VN-programma UNAIDS voorspelt dat er de komende twee jaar tussen de 123.000 en 293.000 extra hiv-infecties zullen zijn. En ze schatten dat er tussen 69.000 en 148.000 extra mensen zullen sterven aan de gevolgen van aids.
UNAIDS heeft zich ten doel gesteld dat de aidspandemie bedwongen is in 2030 als onderdeel van de Sustainable Development Goals. We zijn nu achterop geraakt. Om dit alsnog te kunnen realiseren, roepen zij alle landen op om hun targets voor 2025 aan te scherpen. Want ook deze pandemie moeten we bedwingen.
Amito Haarhuis, directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen op dinsdag 8 december 2020 in De Telegraaf.
