Vorige week overleed emeritus hoogleraar humane genetica Hans Galjaard op 87-jarige leeftijd. Hij stond aan de basis van de ontwikkeling van methoden van prenatale diagnostiek, maar realiseerde zich tegelijkertijd dat deze nieuwe methoden allerlei ethische aspecten met zich meebrachten waarvoor een brede dialoog met de samenleving noodzakelijk was.
Als begenadigd wetenschapscommunicator trad hij in de jaren 80 en 90 op in meer dan 50 televisieprogramma’s en gaf hij talloze lezingen. Tot mijn verrassing werd bij het bericht van zijn overlijden in veel media een ANP-foto geplaatst van Hans Galjaard die een voordracht hield tijdens een benefietveiling van Rijksmuseum Boerhaave in 2011.
Dankzij zijn werk aan het Erasmus MC in Rotterdam konden steeds meer erfelijke ziekten vroeg in de zwangerschap worden vastgesteld. Echtparen met een verhoogd risico op een ernstig gehandicapt kind konden vanaf 1970 een vruchtwaterpunctie aanvragen. Later werd de prenatale diagnostiek in Nederland grootschalig toegepast en ook in het zorgverzekeringspakket opgenomen.
Hij heeft heel hard en met veel bevlogenheid gewerkt, maar had er geen moeite mee om met pensioen te gaan. Daardoor ontstond er bij hem ook de ruimte om op een hele andere manier naar zijn werk te gaan kijken. In een gastcolumn uit 2011 voor de website NEMO Kennislink schrijft hij hoe hij toen ineens de schoonheid van zijn werk is gaan zien: “De aanleiding was een boek ‘Gezondheid kent geen grenzen’, dat ik in 2008 voltooide en waaraan een DVD was toegevoegd met beelden van het medische wetenschappelijk onderzoek [..] van de Britse vrouwenarts Stuart Campbell [..]. Zijn beelden van de menselijke foetale ontwikkeling vond ik van zo’n ontroerende schoonheid dat ik ze aan Sjarel Ex, directeur van het Boijmans museum liet zien.” Dit leidde uiteindelijk tot de tentoonstelling ‘Schoonheid in de wetenschap’ die hij heeft samengesteld. Een selectie van de beelden was in 2011 ook in Rijksmuseum Boerhaave te zien. Heel toepasselijk hingen ze rondom het Anatomisch Theater.
Amito Haarhuis, Directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen dinsdag 1 november 2022 in De Telegraaf
