Zal het op 22 december dan echt gebeuren? Wordt de ruimtetelescoop James Webb dan echt gelanceerd? De beoogde lancering is opnieuw uitgesteld, nu slechts met een paar dagen. Oorspronkelijk zou de telescoop al rond 2011 gelanceerd worden. We hebben er even op moeten wachten, maar dan heb je ook wat. Volgens de wereldberoemde Leidse sterrenkundige Ewine van Dishoeck is dit een belangrijke mijlpaal in de moderne sterrenkunde. Ze organiseert in Rijksmuseum Boerhaave een lanceringsevenement om dat te vieren.
Al sinds de jaren 90 werd er gewerkt aan een opvolger van de ruimtetelescoop Hubble. De Hubble heeft een paar van de allermooiste foto’s van het heelal gemaakt die we kennen. Zoals de betoverende foto’s van nevels in de verste uithoeken van het heelal. De James Webb is nog ongeveer 100 keer krachtiger. Hij kan nog verder en dieper het heelal in kijken en daarmee terug in de tijd, zelfs tot aan de periode vlak na de oerknal. Daardoor kunnen we meer te weten komen over het ontstaan van de eerste sterren en sterrenstelsels in het vroege universum.
Van Dishoeck was vanaf het begin bij de ontwikkeling van de James Webb-telescoop in de jaren negentig betrokken. Doordat zij heeft meegewerkt, heeft zij straks ook gegarandeerde waarneemtijd. Ze was een pleitbezorger van de toevoeging van een infraroodinstrument dat deels in Nederland gemaakt is. Dat instrument is ook belangrijk voor haar eigen onderzoek. Daarmee kan zij straks inzoomen op gebieden waar op dit moment nieuwe planeten worden gevormd. Zo komen we meer te weten over hoe dat gebeurt, en welk materiaal daarbij aanwezig is. Is daar ook water te vinden, een voorwaarde voor leven?
Er breekt dus een heel spannend nieuw tijdperk aan in de sterrenkunde. Tenminste, als het met de lancering allemaal goed gaat. Ik verheug me erop daarvan getuige te mogen zijn tijdens het lanceringsevenement. Dat kan gelukkig ook doorgaan ondanks de verscherpte coronamaatregelen. Want in onze tijdzone is de lancering overdag.
Amito Haarhuis, Directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen op dinsdag 30 november 2021 in De Telegraaf.
Afbeelding: foto gemaakt door de Hubble Telescope, NASA & Space Telescope Science Institute (STScI) - HubbleSite.org
