Zondag 4 juni werd in het radioprogramma Vroege Vogels bekendgemaakt dat het madeliefje heeft gewonnen bij de verkiezing van onze nationale bloem. Als ik u voor die tijd had gevraagd wat onze nationale bloem is, had u waarschijnlijk de tulp genoemd. Maar de tulp mocht niet meedoen, omdat de tulpen op onze bollenvelden geen wilde planten zijn.
Op de shortlist eindigden naast het madeliefje: de paardenbloem, het fluitenkruid, de pinksterbloem en de wilde kievitsbloem. Dat vind ik toch een beetje een magere oogst. Volgens mij zijn ze alleen maar op de shortlist gekomen, omdat de meeste mensen ze kennen. Hoewel ik een paar ‘stoepplantjes’ in mijn eigen tuin wel kan waarderen, moet ik eerlijk bekennen dat ik de paardenbloem er met wortel en al uitsteek als ik er een tegenkom. Over het fluitenkruid heb ik wel eens geschreven hoe je van de stengels een fluitje kunt maken (daar heeft het fluitenkruid zijn naam aan te danken). Aan madeliefjes heb ik warme jeugdherinneringen, omdat ik er kettingen van maakte door ze aan elkaar te rijgen. Maar van deze shortlist, is de kievitsbloem toch wel mijn favoriet. Als kind had ik een poster met illustraties van zeldzame wilde planten. De meeste had ik nog nooit in het echt gezien waaronder de kievitsbloem. Nu ik in Haarlem woon, zie ik ze elk voorjaar opkomen aan de rand van de Haarlemmerhout.
Ongeveer tegelijk met de verkiezing van de nationale bloem kwam de Koninklijke Bibliotheek met een prachtige heruitgave van de Flora Batava, het standaardwerk van de wilde planten in Nederland. Ik had hem al in huis nog voor hij officieel gepresenteerd werd. Daarin beschrijft Liesbeth Missel hoe de kievitsbloem vroeger vooral in de omgeving van Gouda soms tulp werd genoemd. Daar waren ze zo geliefd dat ze massaal werden geplukt. Bioloog Chris van Leeuwen noemde dit in 1958 dramatisch een ‘tulpenslacht’. Wat mij betreft had er dus toch een tulp, deze Goudse tulp, onze nationale bloem moeten worden.
Amito Haarhuis, Directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen dinsdag 13 juni 2023 in De Telegraaf