Kunnen we deze zomer weer reizen met een vaccinatiebewijs? De Europese Commissie bereidt een zogenoemde Digital Green Pass voor om dat mogelijk te maken. Misschien kan ik dan eindelijk die citytrip naar Rome gaan maken die ik als hoopvol kerstcadeau kreeg.
Maar niet iedereen is blij met zo'n vaccinatiebewijs. Vorige week besloot de Amerikaanse regering dat er wat hen betreft zeker geen vaccinatiebewijs zal komen vanwege privacyredenen. Ook in Europa is er discussie over, maar het draagvlak ervoor is groot.
Zowel het idee voor een vaccinatiebewijs als de discussie erover zijn niet nieuw. Het vaccinatiebewijs kennen we al bijna net zo lang als de uitvinding van vaccinatie door de Britse arts Edward Jenner aan het einde van de achttiende eeuw. Hij ontdekte dat je mensen kon beschermen tegen gevaarlijke 'gewone' pokken door ze te besmetten met koepokken. Tot in de achttiende eeuw is pokken een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen: in verschillende Europese landen overlijdt 1 op de 10 kinderen eraan.
Al in 1808 vaardigt Koning Lodewijk Napoleon het bevel uit dat alle Nederlandse schoolkinderen moeten worden ingeënt tegen pokken. In 1823 voert de Nederlandse overheid een vaccinatiebewijs in. Zonder het zogenoemde 'pokkenbriefje' werden kinderen niet toegelaten op scholen. Tegen die indirecte vaccinatiedwang was veel verzet. Onder druk van christelijke partijen werd het pokkenbriefje in 1857 afgeschaft. Na een grote pokkenuitbraak in 1870, waarbij ongeveer 23.000 mensen overleden, werd het weer ingevoerd. Dit werd geregeld in de Wet tot voorziening tegen besmettelijke ziekten die in 1872 werd ingevoerd. De vaccinatiestrategie tegen pokken was uiteindelijk zo succesvol dat de WHO de wereld in 1980 officieel pokkenvrij verklaarde. Het pokkenbriefje was niet langer nodig.
De Digital Green Pass gaat niet alleen gelden voor mensen die gevaccineerd zijn, maar ook voor mensen met een negatieve testuitslag of antistoffen in hun bloed omdat ze Covid-19 al hebben doorgemaakt. Daarmee wil men discriminatie en een indirecte vaccinatiedwang voorkomen.
Amito Haarhuis, Directeur Rijksmuseum Boerhaave
Deze column verscheen op dinsdag 13 april 2021 in De Telegraaf.
