Deze zesdelige podcast vertelt over de uitbraken van epidemieën vroeger en nu. Met persoonlijke verhalen over onze samenleving in deze turbulente tijd. Wetenschappers trekken opmerkelijke parallellen tussen die actuele verhalen en inzichten uit de geschiedenis. Luister de podcast via jouw favoriete streamingdienst of door op een van onderstaande afleveringen te klikken.
Wil je weten wat je te wachten staat in deze podcastserie vol intrigerende, persoonlijke en wetenschappelijke verhalen? Hieronder lees je per aflevering alvast een korte samenvatting.
Aflevering 1: De ontwrichting van de maatschappij
De eerste aflevering van de podcastserie Besmet! gaat over de veranderingen in de samenleving tijdens een pandemie. Psychiater en filosoof Damiaan Denys en hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis Lotte Jensen vertellen over de opvallende gevolgen. Welke impact heeft een crisis van deze omvang op de mens? En wat kunnen we leren van de uitbraak die we nu zelf meemaken?
Afl. 1 Familie Hofman in hun bloemkwekerij
Aflevering 2: Zoektocht naar een vaccin
Hanneke Schuitemaker, hoofd virale vaccins bij Janssen Vaccines in Leiden, vertelt in aflevering 2 hoe complex het is om een veilig en goed werkend vaccin te ontwikkelen - en helemaal als de urgentie zo hoog is. Medisch historicus Eddy Houwaart ziet parallellen met het verleden. Hij wijst ons op eerdere infectieziektes waar die urgentie net zo hoog was als nu. Wat kunnen we daarvan leren?
Afl. 2 Hanneke Schuitemaker tijdens het interview
Aflevering 3: Ziek door dieren
In de derde aflevering duiken we in de wereld van zoönosen. Dat zijn ziekteverwekkers die van dier op mens overspringen, of andersom. Zo’n infectieziekte duikt plotseling op en kan genadeloos toeslaan. Ze ontstaan vaak op plekken waar veel mensen en dieren samenkomen. Naast delen van Azië en Afrika is Nederland ook een hotspot. We horen verhalen van twee experts op het gebied van zoönosen: medisch historicus Floor Haalboom en voormalig huisarts Alfons Olde Loohuis die de uitbraak van de Q-koorts in Brabant ontdekte.
Aflevering 4: Hiv, een ongrijpbaar virus
Aflevering vier van gaat over de jarenlange strijd tegen hiv/aids en hoe de ziekte tot op de dag van vandaag zijn sporen nalaat.Je hoort arts en microbioloog Roel Coutinho en viroloog Jaap Goudsmit. Beiden waren nauw betrokken bij het aidsonderzoek in de jaren 80. Verder hoor je het indrukwekkende verhaal van Niels de Konink, die zijn leven lang worstelt met hiv/aids.
Aflevering 5: Verrassingen voorkomen
We worden veelal verrast door uitbraken van infectieziekten, hier en elders in de wereld. Als we ingrijpen is het vaak al te laat. Hoe bepalen wetenschappers of een uitbraak een epidemie wordt? Hoe gaan ze om met de onzekerheid? En welke acties nemen ze? Dit bespreken we met Marion Koopmans, adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO en viroloog aan het Erasmus MC. Anna Simon, internist aan het RadboudUMC en gespecialiseerd in infectieziekten, besluit in 2014 te helpen in een ebolakliniek van Artsen zonder Grenzen in Afrika. Zij vertelt haar persoonlijke verhaal als arts ter plekke. Welke belangrijke – en soms confronterende - lessen leerden we van deze uitbraak, die werd gezien als een gevaar voor de hele wereld.
Afl. 5 Marion Koopmans
Aflevering 6: Communiceren in tijden van onzekerheid
Hoe beweeg je gedrag van mensen in tijden van grote onzekerheid? Hoe communiceer je over zaken waar je zelf ook nog niet alles over weet? En wat als je - ondanks die onzekerheid - wilt dat mensen hun gedrag aanpassen: handen wassen, thuisblijven, afstand houden en zich laten vaccineren. Het resulteert in een ingewikkelde balans tussen feiten en emoties. Wat is er geleerd van situaties uit het verleden, zoals de introductie van de HPV-vaccinatie?In deze laatste aflevering hoor je Enny Das, hoogleraar communicatie en beïnvloeding aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, en sociaal psycholoog Pepijn van Empelen, die voor TNO werkt en onderzoek doet voor onder meer het RIVM.
Deze podcast is uitgebracht bij de tentoonstelling Besmet! (tot en met 9 januari 2022).
